Координационные соединения нитратов редкоземельных элементов с N,N-диметилацетамидом
- Авторы: Полухин М.С.1, Караваев И.А.1, Савинкина Е.В.1, Бузанов Г.А.2, Кубасов А.С.2, Григорьев М.С.3, Турышев Е.С.2
-
Учреждения:
- МИРЭА – Российский технологический университет
- Институт общей и неорганической химии им. Н.С. Курнакова РАН
- Институт физической химии и электрохимии им. А.Н. Фрумкина РАН
- Выпуск: Том 70, № 5 (2025)
- Страницы: 687-696
- Раздел: КООРДИНАЦИОННЫЕ СОЕДИНЕНИЯ
- URL: https://cardiosomatics.ru/0044-457X/article/view/685482
- DOI: https://doi.org/10.31857/S0044457X25050084
- EDN: https://elibrary.ru/HYEIXU
- ID: 685482
Цитировать
Аннотация
Синтезированы координационные соединения нитратов редкоземельных элементов с N,N-диметилацетамидом (DMAA): [Sc(H2O)(DMAA)2(NO3)(μ-OH)2Sc(NO3)(DMAA)2(H2O)](NO3)2, [La(DMAA)4(NO3)3], [Ce(DMAA)5(NO3)2][Ce(DMAA)2(NO3)4] и [Ln(DMAA)3(NO3)3] (Ln = Pr, Nd, Sm–Lu, Y). С помощью ряда инструментальных методов анализа и исследования (элементный анализ, ИК-спектроскопия, РФА, РСА, ТГА–ДСК) определен состав, установлены особенности строения и изучено термическое поведение выделенных веществ в широком интервале температур на воздухе. Комплексы [Ln(DMAA)3(NO3)3] образуют две изоструктурные серии: кристаллы с Ln = Pr–Dy относятся к моноклинной сингонии, а с Ln = Ho–Lu, Y – к орторомбической сингонии. Показано, что выделенные координационные соединения могут быть использованы как прекурсоры для получения наноразмерных оксидов РЗЭ (от 12 до 50 нм) с удельной площадью поверхности 18–65 м2/г.
Ключевые слова
Полный текст

Об авторах
М. С. Полухин
МИРЭА – Российский технологический университет
Email: savinkina@mirea.ru
Институт тонких химических технологий им. М.В. Ломоносова
Россия, 119571, Москва, пр-т Вернадского, 86И. А. Караваев
МИРЭА – Российский технологический университет
Email: savinkina@mirea.ru
Институт тонких химических технологий им. М.В. Ломоносова
Россия, 119571, Москва, пр-т Вернадского, 86Е. В. Савинкина
МИРЭА – Российский технологический университет
Автор, ответственный за переписку.
Email: savinkina@mirea.ru
Институт тонких химических технологий им. М.В. Ломоносова
Россия, 119571, Москва, пр-т Вернадского, 86Г. А. Бузанов
Институт общей и неорганической химии им. Н.С. Курнакова РАН
Email: savinkina@mirea.ru
Россия, 119991, Москва, Ленинский пр-т, 31
А. С. Кубасов
Институт общей и неорганической химии им. Н.С. Курнакова РАН
Email: savinkina@mirea.ru
Россия, 119991, Москва, Ленинский пр-т, 31
М. С. Григорьев
Институт физической химии и электрохимии им. А.Н. Фрумкина РАН
Email: savinkina@mirea.ru
Россия, 119071, Москва, Ленинский пр-т, 31, корп. 4
Е. С. Турышев
Институт общей и неорганической химии им. Н.С. Курнакова РАН
Email: savinkina@mirea.ru
Россия, 119991, Москва, Ленинский пр-т, 31
Список литературы
- Wang Q., Fan H., Xiao Y., Zhang Y. // J. Rare Earths. 2022. V. 40. № 11. P. 1668. https://doi.org/10.1016/j.jre.2021.09.003
- Bo Liu, Na L., Liping S. et al. // J. Alloys Compd. 2021. V. 870. № 25. P. 159397. https://doi.org/10.1016/j.jallcom.2021.159397
- Huang K., Goodenough J.B. // J. Alloys Compd. 2000. V. 303–304. № 24. P. 454. https://doi.org/10.1016/S0925-8388(00)00626-5
- Wang B., Li K., Lui J. et al. // Int. J. Hydrogen Energy. 2024. V. 61. № 3. P 216. https://doi.org/10.1016/j.ijhydene.2024.02.198
- Richard A.R., Fan M. // J. Rare Earths. 2018. V. 36. № 11. P. 11127. https://doi.org/10.1016/j.jre.2018.02.012
- Colussi S., de Leitenburg C., Dolcetti G., Trovarelli A. // J. Alloys Compd. 2004. V. 374. № 1–2. P. 387. https://doi.org/10.1016/j.jallcom.2003.11.028
- Gao W., Wen D., Ho J.C., Qu Y. // Mater. Today Chem. 2019. V. 12. P. 266. https://doi.org/10.1016/j.mtchem.2019.02.002
- Zhang R., Tu Z.A., Meng S. et al. // Rare Met. 2023. V. 42. P. 176. https://doi.org/10.1007/s12598-022-02136-5
- Ahmad I., Akhtar M.S., Ahmed E. et al. // Sep. Purif. Technol. 2020. V. 237. № 15. P. 116328. https://doi.org/10.1016/j.seppur.2019.116328
- Kang W., Ozgur D.O., Varma A. // ACS Appl. Nano Mater. 2018. V. 1. № 2. P. 675. https://doi.org/10.1021/acsanm.7b00154
- Bakkiyaraj R., Bharath G., Hashi R.K. et al. // RSC Adv. 2016. V. 6. № 56. P. 51238. https://doi.org/10.1039/C6RA00382F
- Gupta S.K., Sudarshan K., Kadam R.M. // Mater. Today Commun. 2021. V. 27. P. 102227. https://doi.org/10.1016/j.mtcomm.2021.102277
- Nagabhushana H., Nagabhushana B.M., Rudraswamy B. et al. // Spectrochim. Acta, Part A: Mol. Biomol. Spectrosc. 2012. V. 86. P. 8. https://doi.org/10.1016/j.saa.2011.05.072
- Priya R., Pandey O.P., Sanjay J.D. // Optics & Laser Technology. 2021. V. 135. P. 106663. https://doi.org/10.1016/j.optlastec.2020.106663
- Liu N., Zhang J., Duan Y. et al. // J. Eur. Ceram. Soc. 2020. V. 40. № 4. P. 1132. https://doi.org/10.1016/j.jeurceramsoc.2019.11.058
- Ram P., Goren A., Ferdov S. et al. // New J. Chem. 2016. V. 40. № 7. P. 6244. https://doi.org/10.1016/j.compositesb.2017.11.054
- Halefoglu Y.Z., Yuksel M., Derin H. et al. // Appl. Radiat. Isot. 2018. V. 142. P. 46. https://doi.org/10.1016/j.apradiso.2018.09.012
- Ding Y., Zhang P., Jiang Y. et al. // Solid State Ionics. 2007. V. 178. № 13–14. P. 967. https://doi.org/10.1016/j.ssi.2007.04.012
- Shinde R.S., Jaiswal R.S., Kadam S.L. et al. // Energy Technol. 2024. V. 12. № 9. P. 2400608. https://doi.org/10.1002/ente.202400608
- Kim D. // Nanomaterials. 2021. V. 11. № 3. P. 723. https://doi.org/10.3390/nano11030723
- Zybert M., Ronduda H., Raróg-Pilecka W. // Front. Energy Res. 2023. V. 11. P. 1248641. https://doi.org/10.3389/fenrg.2023.1248641
- Subash T.D. // Mater. Today Proceed. 2017. V. 4. № 2. Part B. P. 4302. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2017.02.134
- Shiri H.M., Ehsani A. // Bull. Chem. Soc. Jpn. 2016. V. 89. № 10. P. 1201. https://doi.org/10.1246/bcsj.20160082
- Bellakki M.B., Prakash A.S., Shivakumara C. et al. // Bull. Mater Sci. 2006. V. 29. P. 339. https://doi.org/10.1007/BF02704133
- Shirzadi-Ahodashti M., Mortazavi-Derazkola S., Ebrahimzadeh M.A. // J. Mater. Res. Technol. 2023. V. 27. P. 1843. https://doi.org/10.1016/j.jmrt.2023.10.079
- Yang J., Chen H., Zhang J. et al. // Surf. Coat. Technol. 2011. V. 205. № 23–24. P. 5497. https://doi.org/10.1016/j.surfcoat.2011.06.020
- Xiao H., Li P., Jia F., Zhang L. // J. Phys. Chem. C. 2009. V. 113. № 50. P. 21034. https://doi.org/10.1021/jp905538k
- Kabir H., Nandyala S.H., Mahbubur Rahman M. et al. // Ceram. Int. 2019. V. 45. № 1. P. 424. https://doi.org/10.1016/j.ceramint.2018.09.183
- Yang J., Chen H., Zhang J. et al. // Surf. Coat. Technol. 2011. V. 205. № 23–24. P. 5497. https://doi.org/10.1016/j.surfcoat.2011.06.020
- Li N., Yanagisawa K. // J. Solid State Chem. 2008. V. 181. № 8. P. 1738. https://doi.org/10.1016/j.jssc.2008.03.031
- Yin S., Akita S., Shinozaki M. et al. // J. Mater Sci. 2008. V. 43. P. 2234. https://doi.org/10.1007/s10853-007-2070-3
- Levashov E.A., Mukasyan A.S., Rogachev A.S., Shtansky D.V. // Int. Mater. Rev. 2017. V. 62. № 4. P. 203. https://doi.org/10.1080/09506608.2016.1243291
- Gizowska M., Piątek M., Perkowski K. et al. // Nanomater. 2020. V. 10. № 5. P. 831. https://doi.org/10.3390/nano10050831
- Кузнецов И.В., Зобкова А.Ю., Каленова М.Ю. и др. // Тонкие химические технологии. 2024. Т. 19. № 2. С. 149.
- Krsmanovic R., Lebedev O.I., Speghini A. et al. // Nanotechnology. 2006. V. 17. № 11. P. 2805. https://doi.org/10.1088/0957-4484/17/11/013
- Krsmanović R., Antić Ž., Bártová B., Dramićanin M.D. // J. Alloys Compd. 2010. V. 505. № 1. P. 224. https://doi.org/10.1016/j.jallcom.2010.06.033
- Peng T., Yang H., Pu X. et al. // Mater. Lett. 2004. V. 58. № 3–4. P. 352. https://doi.org/10.1016/S0167-577X(03)00499-3
- Lakshminarasappa B.N., Jayaramaiah J.R., Nagabhushana B.M. // Powder Technol. 2012. V. 217. P. 7. https://doi.org/10.1016/j.powtec.2011.09.042
- Savinkina E.V, Karavaev I.A., Grigoriev M.S. еt al. // Inorg. Chim. Acta. 2022. V. 532. P. 120759. https://doi.org/10.1016/j.ica.2021.120759
- Shi S., Hossu M., Hallb R., Chen W. // J. Mater. Chem. 2012. V. 22. P. 23461. https://doi.org/10.1039/C2JM34950G
- Fu Z., Liu B. // Ceram. Int. 2016. V. 42. № 2. P. 2357. https://doi.org/10.1016/j.ceramint.2015.10.032
- Moothedan M., Sherly K.B. // J. Water Process. 2016. V. 9. P. 29. https://doi.org/10.1016/j.jwpe.2015.11.002
- Mukherjee S., Sudarsan V., Sastry P.U. et al. // J. Lumin. 2014. V. 145. P. 318. https://doi.org/10.1016/j.jlumin.2013.07.058
- Chandradass J., Kim K.H. // Adv. Powder Techol. 2010. V. 21. № 2. P. 100. https://doi.org/10.1016/j.apt.2009.10.014
- Xia G., Wang S., Zhou S., Xu J. // Nanotechnology. 2010. V. 21. P. 345601. https://doi.org/ 10.1088/0957-4484/21/34/345601
- Петричко М.И., Караваев И.А., Савинкина Е.В. и др. // Журн. неорган. химии. 2023. Т. 68. № 4. С. 482.
- Ryskaliyeva A.K., Baltbayev M.E., Zhubatova A.M. // Acta Chim. Slov. 2018. V. 65. P. 127. https://doi.org/10.17344/acsi.2017.3683
- Vicentini G., De Carvalho Filho E. // J. Inorg. Nucl. Chem. 1966. V. 28. P. 2987. https://doi.org/10.1016/0022-1902(66)80026-X
- Matheus M., Briansó J.L., Solans X. et al. // Z. Kristallogr. Cryst. Mater. 1983. V. 165. № 1–4. P. 233. https://doi.org/10.1524/zkri.1983.165.14.233
- Rogers R.D. CCDC 1588497: Experimental Crystal Structure Determination, 2017. https://doi.org/10.5517/ccdc.csd.cc1q9yvt
- SAINT, Madison: Bruker AXS Inc., 2018.
- Krause L., Herbst-Irmer R., Sheldrick G.M., Stalke D. // J. Appl. Crystallogr. 2015. V. 48. № 1. P. 3. https://doi.org/10.1107/S1600576714022985
- Sheldrick G.M. SADABS. Madison, Wisconsin (USA): Bruker AXS, 2008.
- Sheldrick G.M. // Acta Crystallogr., Sect. A. 2008. V. 64. № 1. P. 112. https://doi.org/10.1107/S0108767307043930
- Sheldrick G.M. // Acta Crystallogr., Sect. C. 2015. V. 714. № 1. P. 3. https://doi.org/10.1107/S2053273314026370
- Allen F.H. Crystal Structure Visualisation, Exploration and Analysis software. Version 4.2.0. Cambridge Structural Database. 2019. https://doi.org/10.1017/S0885715619000666
- Караваев И.А., Савинкина Е.В., Григорьев М.С. // Журн. неорган. химии. 2022. Т. 67. № 8. С. 1080.
- Guan X.S., Dong Z.F., Li D.Y. // Nanotechnology. 2005. V. 16. P. 2963. https://doi.org/10.1088/0957-4484/16/12/040
- Birks L.S., Friedman H. // J. Appl. Phys. 1946. V. 17. P. 687. https://doi.org/10.1063/1.1707771
Дополнительные файлы
